Stralingsincident

Straling is de verplaatsing van energie als golven of als deeltjes. Er zijn twee typen straling:

• Niet-ioniserende straling, zoals zichtbaar licht, radiogolven en signalen van mobiele telefoons, zendmasten en hoogspanningslijnen.
• Ioniserende straling, afkomstig van natuurlijke bronnen, zoals kosmische straling en straling uit de bodem, of opgewekt, zoals röntgenstraling.

Ioniserende straling wordt ook wel radioactieve straling genoemd en komt van nature voor in onze leefomgeving. Ieder mens wordt hieraan blootgesteld. Hiernaast wordt ioniserende straling uitgezonden door radioactieve bronnen die in tal van toepassingen worden gebruikt en door apparatuur zoals röntgentoestellen.

Deze vorm van straling heeft zoveel energie dat teveel blootstelling hieraan nadelige gevolgen kan hebben voor de gezondheid. Ioniserende straling kan het erfelijk materiaal (DNA) in gezonde cellen in het menselijk lichaam beschadigen.

Bij een stralingsincident kan radioactief jodium vrijkomen wat kan ophopen in de schildklier. Radioactief jodium in de schildklier kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals schildklierkanker. Ongeboren kinderen en kinderen tot 18 jaar zijn hier extra gevoelig voor. Door de jodiumtabletten word je beschermd tegen radioactief jodium. Ze zijn bedoeld om in te nemen wanneer er een nucleair incident plaatsvindt dat effect heeft op onze regio. 

In Hollands Midden kunnen we te maken krijgen met het advies aan bepaalde doelgroepen om een jodiumtablet (jodiumprofylaxe) in te nemen bij een stralingsincident. Dit kan komen door de kerncentrale in Borssele. Door het innemen van een jodiumtablet, kan de schildklier een minimale hoeveelheid radioactief materiaal opnemen. De persoon is dan beschermd.

• Weet hoe je gas, elektra en de ventilatie in huis kunt afsluiten.

• Zorg voor een volledig gevuld noodpakket.

• Als er een stralingsincident dreigt is er (vaak) nog tijd over om een schuilplaats te zoeken of zelfs te evacueren. Bedenk dus waar je heen kunt gaan wanneer je moet evacueren.

• Weet waar jouw jodiumpillen in huis liggen of waar je ze kan krijgen als dat nodig is. 

• Ga naar binnen en blijf binnen. Denk ook altijd aan je medemens zoals minder zelfredzame buurtgenoten en help waar het kan. 

• Sluit alle deuren, ramen en ventilatie in huis. 

• Drink geen kraan- en regenwater, eet geen bladgroenten die gewassen moeten worden of uit eigen tuin komen. Eet ook geen etenswaren die moeilijk schoon te maken zijn. Maak alleen gebruik van voorverpakte voedingsmiddelen. 

• Huisdieren binnen houden.

• Heb je jodiumtabletten? Leg deze dan vast klaar als je kinderen tot 18 jaar hebt of als je zwanger bent. Neem ze nog niet in, hiervoor wacht je op de instructies van de overheid. Het is namelijk niet altijd nodig om jodiumtabletten in te nemen. 

• Raadpleeg deze website en kijk bij meldingen, volg het nieuws en de adviezen van de hulpdiensten. Luister goed naar wat er aan de hand is en wat je moet doen. 

Bij een stralingsincident neemt de overheid meerdere maatregelen om de gezondheidsschade te beperken en voorkomen. Er kan bijvoorbeeld worden overgaan tot evacuatie of advies naar inwoners om te schuilen. Hier lees je meer over evacueren en schuilen. De maatregelen verschillen per situatie en staan in het Nationaal Crisisplan Stralingsincidenten (NCS).

• Bij een stralingsincident geeft de overheid aan wanneer je de jodiumtabletten moet innemen. 
• Soms worden landbouwmaatregelen opgelegd ter bescherming van voedselketen. Denk aan een oogst- of slachtverbod, om te voorkomen dat er besmet vlees of groente op de markt komen.

Hollands Midden valt voor een groot deel binnen de 100 km grens van Borssele (Zeeland). Daarom heeft de overheid in het najaar van 2017 jodiumtabletten verspreid onder de doelgroep (jongeren tot 18 jaar en zwangeren). Bent u de tabletten kwijt geraakt of zijn ze over de houdbaarheidsdatum? Dan kunt u zelf een doosje jodiumtabletten kopen bij de apotheek of drogist. 

Scholen of andere groepslocaties kunnen zich voor jodiumtabletten wenden tot het Ministerie van Volksgezondheid (VWS).

De veiligheidsregio heeft een kleine noodvoorraad jodiumpillen ook voor toeristen en studenten de jonger zijn tot 18 jaar. Bij een incident met straling vindt op deze website waar u jodiumtabletten bij u in de buurt kunt ophalen.

Een jodiumtablet mag je nooit op eigen initiatief innemen. Dit omdat een jodiumtablet alleen beschermt wanneer je deze op het juiste moment inneemt. Een jodiumpil beschermt tot 24 uur na inname. Hoe ouder je bent, hoe minder kans je hebt om door radioactief jodium schildklierkanker te krijgen. 

• De doelgroep die het meeste kans heeft op schildklierkanker door radioactief jodium zijn ongeboren kinderen en kinderen tot 18 jaar.  

• Ben je 18 jaar of ouder? Dan is er geen verhoogd risico op schildklierkanker door blootstelling aan radioactief jodium. De kans op bijwerkingen bij het innemen van jodiumtabletten neemt ook toe naarmate mensen ouder zijn.

Je neemt alleen een jodiumtablet in zodra de overheid hiertoe oproept. Dit krijg je te horen via de radio, televisie, NL-alert en deze website. 

Let op: neem nooit op eigen initiatief een jodiumtablet in. De jodiumtablet beschermt uitsluitend als deze op het juiste moment wordt ingenomen.

Wanneer de overheid adviseert om de jodiumtablet in te nemen is er gekeken naar verschillende factoren zoals hoeveel radioactief jodium er is vrijgekomen en wat de windrichting is. Het advies van het innemen van de jodiumtablet kan tegelijk komen met andere maatregelen die gelden tijdens en kernongeval zoals: mensen laten schuilen en evacueren van een bepaalde omgeving.